Zakup energii elektrycznej na rynku SPOT (RDN) czy po stałej cenie – co wybrać dla firmy?
Zakup energii elektrycznej dla firmy: korzyści i ryzyka dla przedsiębiorstw związane z rynkiem SPOT
W dzisiejszym, dynamicznie zmieniającym się sektorze energetycznym przedsiębiorstwa poszukują elastycznych i opłacalnych metod zakupu energii elektrycznej. Obecnie dostępne są dwie główne formy zakupu energii:
Cena stała: Umowa z dostawcą energii na określony czas, w której cena za jednostkę energii pozostaje niezmienna, niezależnie od wahań rynkowych.
SPOT (RDN): Zakup energii po cenach ustalanych na podstawie bieżących notowań giełdowych dla każdej godziny w dobie, z dostawą na kolejny dzień, stąd nazwa RDN – rynek dnia następnego. Finalna cena obejmuje cenę z fixingu oraz koszty marży sprzedawcy i certyfikatów energii, co zwykle wynosi kilka procent powyżej ceny rynkowej.
Wybór odpowiedniej formy zależy od indywidualnych potrzeb i strategii przedsiębiorstwa. W artykule omówię korzyści i ryzyka związane z zakupem energii na rynku SPOT i postaram się wskazać, kto może zyskać najwięcej na tym rozwiązaniu.
Czym jest SPOT – RDN (rynek dnia następnego)?
Rynek SPOT to segment rynku energii, na którym transakcje zakupu i sprzedaży energii elektrycznej są realizowane z dostawą na kolejny dzień. Ceny na tym rynku są ustalane codziennie w procesie aukcyjnym, odzwierciedlając aktualny stan popytu i podaży. W Polsce platformą transakcji jest Towarowa Giełda Energii (TGE), która prowadzi Rynek Dnia Następnego, a notowania można podglądać na bieżąco na ich stronie (link) (przewiń w dół na kontrakty godzinowe).
Ceny godzinowe i ich zmienność
Kwestią na którą warto zwrócić uwagę, to różnice w cenach pomiędzy pewnymi stałymi okresami. W ciągu doby inaczej kształtują się ceny w dni robocze, a inaczej w weekendy i święta. Inna specyfika w danej godzinie w ciągu doby jest zimą, a inna latem. W kontekście transformacji energetycznej w Polsce, warto pamiętać, że specyfika ta będzie ulegać dalszym zmianom w następnych latach.
Ceny kontraktowe na Rynku Dnia Następnego są publikowane na każdy dzień do przodu do godziny 10:30 w przypadku cen ustalanych o fixing 1, oraz do 13:00 w przypadku cen ustalanych o fixing 2. Taki stan pozwala na ewentualną optymalizację zużycia energii, a nawet planowanie pracy poszczególnych urządzeń.
Jak wygląda zakup energii na rynku SPOT?
Jako kupujący, nie musisz codziennie angażować się w procesy zakupu energii na Rynku Dnia Następnego (RDN). Współpracując z odpowiednim sprzedawcą energii, zawierasz umowę, w której cena energii będzie oparta na notowaniach RDN, a rozliczenia będą odbywać się automatycznie. W takim modelu sprzedawca zajmuje się zakupem energii na giełdzie, a Ty płacisz za rzeczywiste zużycie według cen ustalonych na RDN. Dodatkowo, niektórzy sprzedawcy oferują narzędzia do monitorowania cen i zużycia energii, co pozwala na optymalizację kosztów bez konieczności codziennego zaangażowania.
Ryzyko związane z wyborem oferty energii po cenach rynkowych – zmienność ceny
Rynek Dnia Następnego charakteryzuje się dużą zmiennością cen energii elektrycznej w poszczególnych godzinach, co może prowadzić do nieprzewidzianych wzrostów kosztów w krótkim okresie. Raz na kilka lat zdarza się większy kryzys, który ma przełożenie na rynek energii, w tym elektrycznej. Ostatnim takim okresem, gdy wystąpił kryzys energetyczny to 2022 rok – po napadzie Rosji na Ukrainę, ceny energii zaczęły gwałtownie rosnąć w wyniku m. in. sankcji. Firmy powinny uwzględniać te ryzyka, aby unikać niespodziewanych kosztów.
Natomiast nawet przy ryzyku zmienności, zakup energii po cenach rynkowych może być korzystny, jeśli firma ma dobrze zaplanowany profil zużycia lub możliwość dostosowania pracy do cen godzinowych.
Nawet jeżeli wystąpi kryzys i w danym momencie będzie kończyć nam się umowa po stałej cenie, to nie liczmy, że otrzymamy ofertę na korzystniejszych warunkach niż rynkowe. W końcu zakupując energię po stałej cenie, ryzyko zmienności wlicza w cenę energii nasz sprzedawca. W przypadku firm o profilu, który będzie korzystny do zakupu energii z rynku spot, tylko w momentach, gdy ceny energii są niskie opłacalne jest zawieranie umów na stałą cenę.
Korzyści z zakupu energii na rynku SPOT
1. Elastyczność cenowa: Ceny na rynku SPOT są dynamiczne i często mogą być niższe w porównaniu do stałych taryf oferowanych przez sprzedawców. 2. Optymalizacja kosztów: Przedsiębiorstwa mogą dostosować swoje zużycie energii do godzin, w których ceny są najniższe, co pozwala na znaczące oszczędności.3. Transparentność: Ceny kontraktowe na Rynku Dnia Następnego są jawne i publikowane dla wszystkich uczestników na każdy dzień do przodu do godziny 10:30, co może pozwolić na optymalizację zużycia energii np. z wykorzystaniem magazynów energii lub za pomocą harmonogramów pracy wybranych energochłonnych urządzeń.
Dla kogo rynek SPOT jest odpowiedni?
Zakup energii na rynku SPOT jest korzystny głównie dla firm o stabilnym i przewidywalnym profilu zużycia energii. Analiza historycznego zużycia pozwala na porównanie kosztów w różnych latach, uwzględniając specyficzne sytuacje rynkowe, takie jak okresy kryzysowe.
Z pomocą magazynów energii lub harmonogramów profilu mocy można jeszcze lepiej dostosować zużycie energii do cen rynkowych. Codzienne informacje o cenach na następny dzień dają możliwość zoptymalizowania kosztów dzięki inteligentnemu zarządzaniu zasobami.
Ponieważ codziennie do godziny 10:30 znane są ceny na następny dzień (stąd nazwa – rynek dnia następnego), magazyn energii możemy zaprogramować w ten sposób aby magazynował energię gdy jest ona najtańsza, a oddawał energię gdy jest ona najdroższa.
Porównanie cen spot vs stała cena – Case Study przykładowej firmy
Poniżej prezentuję wyniki analizy porównującej stałą cenę z zakupem spot na bazie odczytów danych 15 minutowych za cały wybrany rok. Wyniki zostały porównane do cen z rynku dnia następnego za 2023 i 2022 rok. Prezentowane wyniki dotyczą firmy która zużywa stosunkowo dużą ilość energii na poziomie ok 7,8 GWh rocznie. Przedstawione średnie ceny dla rynku dnia następnego są specyficzne wyłącznie dla prezentowanego przykładu i będą się różnić dla innych firm, nawet o zbliżonych profilach zużycia energii. Zostały obliczone w następujący sposób: średni koszt ceny RDN = suma (zużycie energii w danej godzinie roku x koszt energii w danej godzinie roku z RDN powiększony o koszt marży i certyfikatów) podzielone przez zużycie energii w całym roku.
W analizowanym przykładzie, firma w 2023 roku kupując energię w stałej cenie ponad 1241 zł/MWh przepłacała względem cen rynkowych ponad dwukrotnie, tj. o około 5 milionów złotych. To pokazuje jak bardzo istotne są dokładne analizy profilu zużycia energii firmy w ciągu roku.
Oczywiście, nie każda firma o stałym profilu zużycia będzie mogła liczyć na oszczędności. Czy warto, czy też nie, dobrze pokaże wynik analizy porównawczej przygotowany na konkretnych danych
Chcesz sprawdzić, czy oferta SPOT (RDN) jest odpowiednia dla Twojej firmy?
Skontaktuj się z naszym specjalistą, a przygotujemy dla Ciebie niezależną analizę porównującą koszty zakupu energii na rynku SPOT do stałej. Na tej podstawie na pewno będzie Ci łatwiej podjąć racjonalną decyzję co do wyboru sprzedawcy energii elektrycznej.
Porozmawiajmy o transformacji klimatycznej w Twojej firmie!
Zostaw kontakt do siebie za pomocą formularza obok, a nasz konsultant zadzwoni do Ciebie.
Zobacz w czym Cię jeszcze wspomóc
Audyt energetyczny przedsiębiorstwa
Kompleksowa usługa dotycząca analiz energetycznych dla dużych przedsiębiorstw
Narzędzie do obliczania śladu węglowego firmy w Zakresach 1,2 i 3
Zapoznaj się z naszym autorskim narzędziem do przygotowania obliczeń i raportu śladu węglowego firmy zgodnie z GHG Protcol
Szkolenia i kursy
Zdobądź niezbędne kompetencje z zakresu obliczania śladu węglowego organizacji