Co to jest ślad wbudowany ślad węglowy?
Wbudowany ślad węglowy budynku to suma emisji gazów cieplarnianych, które powstają podczas produkcji, transportu i montażu materiałów budowlanych oraz podczas procesu budowy. Stanowi on w zależności od rodzaju i typu budynku(zazwyczaj) od około 10% do 40% całego śladu węglowego budynku, który obejmuje również emisje związane z użytkowaniem i utrzymaniem budynku. Wbudowany ślad węglowy budynku ma znaczący wpływ na zmiany klimatu i jest coraz bardziej uwzględniany w projektowaniu i ocenie budynków.
Jakie są główne źródła emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia budynku?
Produkcja materiałów budowlanych i konstrukcja budynku obejmuje procesy wydobycia surowców, transportu, przetwarzania, montażu i instalacji elementów budowlanych. Niektóre materiały, takie jak cement, stal czy aluminium, wymagają dużo energii do ich wytworzenia i emitują dużo CO2. Inne materiały, takie jak drewno czy wełna mineralna, mogą pochłaniać CO2 podczas swojego wzrostu lub produkcji i stanowić tzw. pojemniki węgla. Emisje z tego etapu szacuje się na około 11% globalnych emisji gazów cieplarnianych.
Eksploatacja budynku i jego utrzymanie obejmuje zużycie energii do ogrzewania, chłodzenia, oświetlenia, wentylacji i urządzeń elektrycznych. Emisje z tego etapu zależą od źródeł energii używanych do zasilania budynku (np. paliwa kopalne, energia odnawialna), izolacji termicznej budynku, systemów sterowania i regulacji oraz zachowań użytkowników. Emisje z tego etapu szacuje się na około 28% globalnych emisji gazów cieplarnianych. W tym etapie mogą również występować emisje metanu z odpadów organicznych lub podtlenku azotu z nawożenia terenów zielonych.
Rozbiórka budynku i utylizacja odpadów obejmuje procesy demontażu, transportu i zagospodarowania materiałów pochodzących z rozbiórki budynku. Emisje z tego etapu zależą od sposobu recyklingu lub unieszkodliwiania odpadów. Niektóre materiały mogą być ponownie wykorzystane lub przetworzone na nowe produkty, co zmniejsza zapotrzebowanie na nowe surowce i energię. Inne materiały mogą być składowane na wysypiskach lub spalane, co może prowadzić do emisji metanu lub CO2. Emisje z tego etapu szacuje się na około 1% globalnych emisji gazów cieplarnianych.
Jak obliczyć wbudowany ślad węglowy budynku
Obliczenie wbudowanego śladu węglowego budynku polega na pomnożeniu ilości każdego materiału użytego w budowie przez jego współczynnik emisji CO2eq na jednostkę masy lub objętości. Następnie należy dodać emisje związane z transportem i montażem materiałów oraz z rozbiórką i utylizacją budynku. Wynik jest wyrażany w kilogramach lub tonach ekwiwalentu CO2.
Obliczanie wbudowanego śladu węglowego budynku jest ważne dla projektowania niskoemisyjnego i zrównoważonego budownictwa, które przyczynia się do realizacji celów klimatycznych Unii Europejskiej i Polski. Obliczanie wbudowanego śladu węglowego budynku pozwala także na porównywanie różnych rozwiązań projektowych pod względem ich wpływu na środowisko i wybieranie tych, które minimalizują emisje gazów cieplarnianych.
Aby obliczyć wbudowany ślad węglowy budynku, należy zastosować metodę oceny cyklu życia (LCA), która pozwala na analizę wpływu budynku na środowisko w oparciu o normę EN15978 oraz dane z baz danych LCA.
Metoda LCA uwzględnia następujące moduły cyklu życia budynku:
– A1-A3: produkcja materiałów, transport do placu budowy i montaż
– A4-A5: transport i generowanie energii do użytkowania budynku
– B1-B7: użytkowanie budynku, konserwacja, naprawy, wymiana, modernizacja
– C1-C4: rozbiórka, transport i przetwarzanie odpadów pochodzących z budynku
– D: korzyści i obciążenia poza systemem, np. recykling materiałów
Jak zmniejszyć wbudowany ślad węglowy budynku?
Zmniejszenie wbudowanego śladu węglowego budynku jest ważnym zadaniem dla architektów i inwestorów oraz generalnych wykonawców, którzy chcą przyczynić się do walki ze zmianami klimatu.
Jak więc zmniejszyć wbudowany ślad węglowy budynku?
Istnieje kilka sposobów, które można zastosować na etapie projektowania i budowy:
– Wybierać materiały o niskim śladzie węglowym, np. drewno, kamień, glina, wełna mineralna, beton z recyklingu . Unikać materiałów o wysokim śladzie węglowym, np. beton, stal, aluminium,
Wybierać materiały pochodzące z recyklingu lub zawierające dużo składników pochodzących z recyklingu – materiały takie charakteryzują się obniżonym śladem węglowym względem ich typowych odpowiedników,
– Optymalizować ilość i jakość materiałów używanych w budowie, np. minimalizować odpady, stosować prefabrykaty, wykorzystywać lokalne zasoby,
– Zmniejszać odległość i częstotliwość transportu materiałów budowlanych, np. wybierać dostawców z bliskiej okolicy, planować logistykę dostaw, ograniczać emisję spalin z pojazdów,
– Zwiększenie trwałości i żywotności materiałów poprzez dobór odpowiednich właściwości fizycznych i mechanicznych oraz zapewnienie odpowiedniej ochrony przed czynnikami atmosferycznymi i biologicznymi,
– Wykorzystywać energię odnawialną do zasilania maszyn i urządzeń na placu budowy, np. panele słoneczne, turbiny wiatrowe, paliwa niskoemisyjne lub paliwa syntetyczne.
– Planować przyszłą renowację i rozbiórkę budynku tak, aby maksymalnie wykorzystać istniejące materiały i uniknąć ich utylizacji na wysypiskach.
Zmniejszenie wbudowanego śladu węglowego budynku nie tylko przynosi korzyści dla środowiska, ale także dla inwestorów i użytkowników. Budynki takie będą spełniać coraz częściej pojawiające się oczekiwania inwestorów instytucjonalnych. Dodatkowo budynki o niskim śladzie węglowym mogą być tańsze w budowie i eksploatacji, bardziej trwałe i zdrowe dla mieszkańców oraz lepiej dopasowane do lokalnego krajobrazu i kultury . Dlatego warto już teraz zacząć stosować dobre praktyki w zakresie dekarbonizacji sektora nieruchomości.
Które materiały budowlane charakteryzują się najniższym wbudowanym śladem węglowym?
To pytanie, na które coraz więcej architektów i inwestorów szuka odpowiedzi w obliczu wyzwań związanych z dekarbonizacją budownictwa.
Aby zmniejszyć wbudowany ślad węglowy, należy wybierać materiały, które wymagają mało energii i surowców do ich wytworzenia i transportu. Niektóre z nich to np. drewno, słoma, wełna owcza, konopie, glina czy bambus. Te materiały pochodzą z odnawialnych źródeł i mają dodatkową zaletę magazynowania węgla w swojej strukturze.
Czasami nie wystarczy tylko wybrać odpowiednie materiały budowlane. Należy także uwzględnić możliwość demontażu i ponownego wykorzystania materiałów po zakończeniu żywotności budynku. W ten sposób można osiągnąć tzw. cyrkularność budownictwa, czyli zamknięcie obiegu materiałów i energii w cyklu życia budynku.
Jakie są wyzwania i bariery w implementacji niskoemisyjnego budownictwa?
– Brak jednolitych kryteriów i standardów definiujących poziom niskoemisyjności budynków oraz metod oceny i certyfikacji spełniania tych kryteriów – na ten moment w Unii Europejskiej wytyczone są ogólne cele, które dopiero będą precyzowane.
– Niewystarczająca wiedza i świadomość społeczna na temat korzyści płynących z niskoemisyjnego budownictwa oraz sposobów jego realizacji.
– Niedostateczna oferta rynkowa produktów i usług związanych z niskoemisyjnym budownictwem oraz brak odpowiednich kwalifikacji i kompetencji wśród projektantów, wykonawców i nadzorujących.
– Wyższe koszty inwestycyjne niskoemisyjnych budynków w porównaniu z tradycyjnymi, a także niedostateczna ilość atrakcyjnych form finansowania i zachęt podatkowych dla inwestorów i użytkowników.
Poszukujesz specjalistów od śladu węglowego?
Firma exergy specjalizuje się w obliczaniu śladu węglowego, jeżeli potrzebujesz pomocy przy realizacji takiego zadania, zachęcamy do kontaktu.
