JAK PRZYGOTOWAĆ STRATEGIĘ DEKARBONIZACJI FIRMY ZGODNIE Z SBTI?
Spis treści
Co to jest inicjatywa SBTi?
W odpowiedzi na coraz większe zainteresowanie wyznaczaniem celów do ograniczenia emisji, w 2015 r. uruchomiono SBTi – Science Based Targets initiative. Jest to globalna organizacja, która dąży do zmobilizowania sektora prywatnego do walki ze zmianami klimatycznymi, prowadząc firmy przez proces ustalania celów i zapewniając jasność działań dla poszczególnych sektorów. Inicjatywa skupia się na tym aby emisje zmniejszyły się o połowę przed 2030 rokiem, a ostatecznie osiągnęły zerowy poziom netto jeszcze przed 2050 rokiem.
Powstanie SBTi Jest efektem współpracy czterech najpopularniejszych organizacji zajmujących się ochroną środowiska: CDP, Organizacji Narodów Zjednoczonych, Światowego Instytutu Zasobów oraz WWF.
Przystąpienie do SBTi to obecnie najbardziej wiarygodny sposób prezentacji celów dekarbonizacji przedsiębiorstwa zgodnymi z wytycznymi wynikającymi z przyjętego Porozumienia Paryskiego, czyli redukcji śladu węglowego organizacji aż do osiągnięcia zerowych emisji netto. W momencie, gdy ESG i zrównoważony rozwój to już nie tylko dobrowolne działania, ale pojawiający się standard w wielu sektorach gospodarki, wiarygodne przedstawienie strategii redukcji śladu węglowego firmy jest jednym z elementów budowania wiarygodności i przewagi konkurencyjnej coraz większej ilości organizacji.
Rola dekarbonizacji w kontekście walki ze zmianami klimatycznymi
Aby nasza planeta mogła uchronić się przed nieodwracalnymi skutkami jakie mogą spowodować dalsze zmiany klimatu w obecnym tempie, konieczne jest podjęcie ambitnych działań dekarbonizacyjnych. Mimo że, niektóre skutki zmian klimatycznych są już odczuwalne w poszczególnych regionach to walka musi odbywać się globalnie, a nie lokalnie. Skrajne zjawiska pogodowe takie jak susze, pożary lasów, powodzie czy huragany, spadek wilgotności i wzrost temperatur to część ze zjawisk, które są zauważalne już teraz. Dalsze ocieplanie klimatu może prowadzić do jeszcze drastyczniejszych skutków takich jak spadek plonów, a co za tym idzie – głód w najbardziej dotkniętych regionach i wzrost cen żywności, zalanie nadmorskich regionów przez wzrost poziomu mórz oraz zagrożenia epidemiczne chorobami takimi jak malaria czy denga, które występują w wyższych temperaturach.
Jednak samo budowanie świadomości wśród społeczeństwa na nastające zmiany nie jest wystarczające. Redukcja konsumpcjonizmu czy rezygnacja ze wzrostu gospodarczego to mała kropla w morzu działań, które powinny zostać podjęte. Proces dekarbonizacji wymaga przede wszystkim skupienia się nie na zakazach, a na rozwiązaniach technologiczno-systemowych czyli wypracowaniu strategii dekarbonizacji przez struktury państwowe oraz przez prywatne organizacje.
Jak przygotować strategię dekarbonizacji przedsiębiorstwa zgodnie z SBTi?
Strategia dekarbonizacji, inaczej mówiąc strategia redukcji śladu węglowego, ma na celu znalezienie najskuteczniejszych metod na ograniczenie szkodliwego wpływu działalności przedsiębiorstwa na klimat finalnie dążąc do neutralności klimatycznej. Jest to plan, który zakłada redukcję emisji gazów wpływających na efekt cieplarniany, poprzez wdrażanie rozwiązań zwiększających efektywność energetyczną, promowanie użycia energii z odnawialnych źródeł, zmniejszanie ilości odpadów oraz dokonywanie świadomych wyborów w kontekście współpracy z dostawcami.
Poniżej znajdziesz kroki, które należy uwzględnić przy zgłoszeniu do inicjatywy Science Based Targets:
1. Deklaracja
Wypełnij i prześlij deklarację, w której wasza organizacja zobowiąże się do wyznaczenia celu redukcji śladu węglowego opartego o kryteria przygotowane przez SBTi, czyli kryteria oparte o wiedzę naukową.
2. Oblicz ślad węglowy organizacji
Zidentyfikuj i oblicz emisje gazów cieplarnianych, czyli ślad węglowy swojej organizacji w Zakresie 1,2 i 3 zgodnie z metodologią GHG Protocol.
Jeżeli nie czujesz się na siłach aby zrealizować to samodzielnie, możesz zatrudnić do pomocy zewnętrzną firmę.
Czym jest Zakres 1, 2 i 3 śladu węglowego organizacji?
W dużym skrócie: Zakres 1 i 2 drugi odpowiadają za emisje związaną z działalnością operacyjną firmy. Zakres 3 odpowiada za emisje łańcucha wartości firmy, w tym łańcucha dostaw. Więcej na temat śladu węglowego organizacji przeczytasz tutaj.
3. Ustal rok bazowy
Następnym krokiem jest przygotowanie roku bazowego śladu węglowego firmy. Rok bazowy powinien być pomiędzy 2018 a 2023.
4. Opracowanie strategii: opisanie celów redukcji emisji gazów cieplarnianych
Pracuj nad celem redukcji śladu węglowego zgodnie z kryteriami SBTi. Opisz strategie, których celem będzie zmniejszenie lub nawet wyeliminowanie paliw kopalnych z działań operacyjnych przedsiębiorstwa oraz zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii czy ciągłej poprawy efektywności energetycznej np. poprzez zmniejszenie zapotrzebowania na energię elektryczną. Więcej na ten temat dowiesz się w kolejnym rozdziale dotyczącym dostępnych metod i scenariuszy dekarbonizacyjnych.
5. Weryfikacja
Gdy Twoje przedsiębiorstwo obliczy ślad węglowy i opracuje cele redukcji emisji gazów cieplarnianych, zaprezentuj je ekspertom SBTi w celu oficjalnej weryfikacji. Na ten krok wasza organizacja ma 24 miesiące włącznie z procesem weryfikacji od momentu zgłoszenia.
6. Komunikacja
Ogłoś publicznie o wyznaczeniu celu opartego o wytyczne SBTi i dążeniu do osiągniecia celów Porozumienia Paryskiego.
Przedstaw jakie cele redukcyjne przyjęła wasza organizacja oraz kiedy chcecie je osiągnąć.
7. Monitoring
Ostatni krok, ale najważniejszy. Raportuj emisje i co roku śledź postępy w realizacji celów. Po zatwierdzeniu celu przedsiębiorstwo jest zobowiązane do corocznej publikacji emisji oraz informowaniu o postępie w realizacji wyznaczonego zobowiązania. Ten etap jest zdecydowanie najtrudniejszy, ponieważ cele które zostały wyznaczone są ambitne, a otoczenie biznesowe potrafi się zmieniać, co nie ułatwia dotrzymania wyznaczonych celów klimatycznych i osiągniecia neutralności klimatycznej.
Jakie są wymagane kryteria, metody i scenariusze określania celów dekarbonizacyjnych w ramach inicjatywy SBTI?
- do poniżej 1,5°C – dążącą do ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 stopnia Celsjusza powyżej poziomu sprzed ery przemysłowej
- dobrze poniżej 2°C (well below 2°C) która ma na celu utrzymanie wzrostu średniej globalnej temperatury na poziomie znacznie poniżej 2 stopni Celsjusza powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej. Cel “well below 2°C” możemy stosować jedynie w odniesieniu do Zakresu 3 śladu węglowego.
- Net-Zero Targets: Od niedawna SBTi oferuje również ramy dla ustanawiania celów osiągnięcia zerowej netto emisji gazów cieplarnianych. Firmy zobowiązują się do osiągnięcia bilansu zero emisji (neutralności klimatycznej) do 2050 roku lub wcześniej, co wymaga znaczącej redukcji emisji oraz inwestycji w usuwanie CO2 z atmosfery.
Każda firma, która ma zamiar przystąpić do inicjatywy SBTi ma do wyboru możliwość do wyboru jaki cel może i chce osiągnąć:
- Cel krótkoterminowy (ang. Near-term target)
- Cel dążenia do neutralności klimatycznej (ang. Net Zero Target)
W tym celu może opierać na poniższych metodach:
- Całkowita redukcja emisji (Absolute targets) – należy opracować strategię redukcji emisji w odniesieniu do wartości całkowitej śladu węglowego w roku bazowym
- Redukcja emisji po wskaźniku emisyjności (Intensity targets) – Wyznaczamy cel i monitorujemy emisje po wyznaczonym wskaźniku emisyjności (np. kgCO2e/przychód firmy). Metoda dostepna tylko wtedy, gdy cele modelowane są przy użyciu zatwierdzonej ścieżki sektorowej “do poniżej 1,5°C”.
- Metoda oparta na sektorze (Sectoral Decarbonization Approach – SDA): Ta metoda pozwala firmom ustalić cele redukcji emisji w kontekście ogólnego dekarbonizacji ich sektora przemysłowego. Uwzględnia ona specyficzne warunki i możliwości redukcji emisji w różnych sektorach, takich jak energetyka, transport, budownictwo, itp.
Lista aktualnie dostępnych wytycznych sektorowych: https://sciencebasedtargets.org/sectors
Metody wyznaczania celów:
- Metoda absolutnych redukcji (Absolute Emission Contraction): W tym podejściu cele są ustalane na podstawie globalnego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych, który jest niezbędny do ograniczenia globalnego ocieplenia. Firmy ustalają cele redukcji swoich absolutnych emisji w linii z wymaganym globalnym tempem redukcji.
- Metoda intensywności emisji (Emissions Intensity Approach): Ta metoda pozwala firmom na ustalenie celów redukcji intensywności emisji, czyli stosunku emisji gazów cieplarnianych do jednostki produkcji, przychodu lub innego odpowiedniego wskaźnika ekonomicznego. Cele te muszą być zgodne z trajektoriami dekarbonizacji prowadzącymi do ograniczenia globalnego ocieplenia zgodnie z celami Porozumienia Paryskiego.
Firmy są zachęcane do wyboru metod i scenariuszy, które najlepiej odpowiadają ich specyficznym warunkom operacyjnym, możliwościom redukcji emisji i ambicjom klimatycznym. Ważne jest, aby ustanowione cele były mierzalne, realistyczne i w pełni zgodne z najnowszymi badaniami naukowymi dotyczącymi klimatu.
Ścieżka dla MŚP (Małe i Średnie Przedsiębiorstwa)
Uproszczone kryteria sektorowe MŚP: SBTi dostarcza bardziej elastyczne kryteria dla małych i średnich przedsiębiorstw, pozwalając im dostosować cele do specyfiki ich branży i wielkości działalności.
Jeżeli wasze przedsiębiorstwo spełnia kryteria MŚP oraz kilka dodatkowych opisanych poniżej, to istnieje możliwość przygotowania celów według uproszczonego podejścia dla małych i średnich przedsiębiorstw, aby ułatwić im opracowywanie i wdrażanie celów redukcji emisji gazów cieplarnianych. Te uproszczone metody mają na celu uwzględnienie ograniczonych zasobów i możliwości analitycznych, które często występują w mniejszych przedsiębiorstwach.
Aby móc skorzystać z uproszczonej ścieżki należy spełnić łącznie poniższe warunki:
- Ślad węglowy organizacji < 10,000 ton CO2e w Zakresie 1 i 2 (według metody location-based)
- Nie posiada ani nie kontroluje statków transportu morskiego
- Nie posiada ani nie kontroluje źródeł wytwarzania energii opartych na paliwach kopalnych
- Nie jest zakwalifikowane jako Instytucja finansowa lub nie jest instytucją sektora Oil & Gas.
- Nie są spółką zależną spółki dominującej, której połączone firmy podlegają standardowej drodze walidacji
Oraz spełnia co najmniej dwa poniższe kryteria definicji MŚP:
- Zatrudnienie < 250 pracowników
- Obrót < €50 milionów
- Razem aktywa < €25 milionów
- Nie należą do sektora FLAG (Forest, Land and Agriculture)
Kryteria MŚP są zgodne z nowymi wymogami wynikającymi z europejskiej dyrektywy CSRD.
Jakie organizacje nie mogą przystąpić do inicjatywy i dlaczego?
Science Based Targets initiative jest otwarta dla firm z większości sektorów i branż, zachęcając je do ustanawiania i realizacji osiągnięcia celów Porozumienia Paryskiego. Jednakże, istnieją pewne ograniczenia i wyjątki dotyczące rodzajów działalności, które mogą być niezgodne z celami i wartościami SBTi. Obecnie do firm, które mogą napotkać trudności w przystąpieniu do inicjatywy lub mogą być z niej wykluczone, należą:
- SBTi nie ocenia obecnie celów dla miast, samorządów lokalnych, instytucji sektora publicznego, instytucji edukacyjnych ani organizacji non-profit. Miasta mogą zgłosić swoje zainteresowanie wyznaczaniem celów za pośrednictwem sieci celów opartych na nauce (SBTN).
- Firmy z branży wydobywczej paliw kopalnych: Przedsiębiorstwa, których główna działalność opiera się na wydobyciu i produkcji paliw kopalnych (np. węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny), mogą nie zostać zaakceptowane do SBTi, ponieważ ich podstawowa działalność jest bezpośrednio sprzeczna z globalnymi celami redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Natomiast SBTi ciągle pracuje nad rozwojem swoich standardów i regularnie aktualizuje swoje wytyczne i kryteria akceptacji. Prowadzone są m.in. prace nad sektorowymi wytycznymi dla sektora gas&oil.
Korzyści płynące z dekarbonizacji zgodnej z SBTi
Poprawa wizerunku firmy
Konsumenci oraz odbiorcy biznesowi stają się coraz bardziej świadomi wpływu ich wyborów na środowisko i coraz częściej podążają za etyczną konsumpcją. Zaangażowanie w działania SBTi oraz zatwierdzony cel zapewnia firmie większą autentyczność i wiarygodność w oczach inwestorów, klientów czy społeczności. Podjęcie takiej inicjatywy pokazuje, że firma jest świadoma zagrożeń związanych ze zmianą klimatu oraz opracowała plan działania, aby temu przeciwdziałać. Coraz większa świadomość społeczeństwa i konieczność globalnej transformacji wymaga od firm, aby podążały w kierunku budowania niskoemisyjnej przyszłości firmy.
Długoterminowe oszczędności kosztów
Ustalenie celów w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych często prowadzi do oszczędności kosztów, ponieważ wymaga to od firm wypracowania większej wydajności w swoich działaniach i produkcji. Rządy coraz częściej nakładają coraz więcej przepisów, a tym samym wprowadzają regulacje takie jak podatki od emisji dwutlenku węgla. Firmy, które już wyznaczyły swoje cele, będą mogły prosperować w bardziej kontrolowany sposób. Ponadto, wyznaczając cele, firmy przygotowują się na przyszłość, w której część zasobów będzie coraz bardziej ograniczona i droższa. Zmniejszenie zapotrzebowania na zasoby chroni także firmy od wahań cen towarów giełdowych, co dodatkowo redukuje koszty.
Przygotowanie na nowe regulacje
Wraz z kontynuacją prac nad wdrożeniem Porozumienia Paryskiego przez rządy krajowe i zwiększenia ambicji swoich zobowiązań na poziomie krajowym, firmy mogą spodziewać się wprowadzenia coraz więcej regulacji w celu ograniczenia działań związanych z emisją. Ustalenie celów przygotowuje firmy na zmiany regulacji i zasad działania, co eliminuje ryzyko dodatkowych kosztów oraz możliwość nadszarpnięcia reputacji firmy.
Zwiększenie innowacyjności
Przejście na gospodarkę niskoemisyjną nabiera tempa, a firmy, które dostosowują się do tych zmian, otwierają się na nowe możliwości. Dla wielu firm wyznaczenie celu pomogło w opracowaniu nowych produktów, na przykład wykorzystujących materiały pochodzące z recyklingu, co pomogło w zmniejszeniu emisji CO2. Ponadto zdefiniowanie celów zmusza firmy do ciągłej kontroli tego jaki poziom redukcji mogą osiągnąć. Przyjęcie ambitnych rozwiązań przez firmy sprzyja szybszemu procesowi wdrożenia przyjętego planu. Z kolei wyznaczenie nowych modeli biznesowych i niskoemisyjnych technologii lub usług może zwiększyć przychody i obniżyć koszty operacyjne.
Czy polskie firmy przystąpiły do SBTi?
Z początkiem 2024 roku w Polsce działania wypracowania strategii dekarbonizacji podejmują 23 przedsiębiorstwa, z czego 13 ma już opracowane i zatwierdzone cele redukcyjne zgodnie z wymaganą metodologią.
Liczba spółek, które dołączyło do inicjatyw Science Based Targets rośnie na całym świecie każdego dnia. Do początku 2024 roku do inicjatywy przystąpiło łącznie 7656 przedsiębiorstw z całego świata, z czego 4566 ma już zatwierdzone i opublikowane cele.
Cele Net-Zero
Jedyną polską firmą, która wyznaczyła cele Net-zero to grupa InPost, która określiła cele krótkoterminowe do zrealizowania do 2030 oraz długoterminowe net-zero do zrealizowania do 2040 roku, czyli o 10 lat szybciej niż zakłada Porozumienie Paryskie.
Cele długoterminowe
Oprócz Inpostu, który wyznaczył jednocześnie ambitny cel Net Zero, żadna polska firma dotychczas nie zgłosiła swojego długoterminowego celu.
Cele krótko-terminowe
Łącznie 13 polskich firm określiło cele krótkoterminowe, oprócz Inpostu są to: 7R S.A., Agromaks Sp. z o.o., Allegro, CANPACK Group, Eurocash S.A., Ghelamco Poland, Heinz Glas Dzialdowo Sp z o.o., Inter Cars SA, LPP S.A., MAKROCHEM S.A., Miropasz Sp. z o. o. oraz Żabka Polska Sp. z o. o.
W trakcie opracowania strategii
Reszta przedsiębiorstw takich jak Bank Ochrony Środowiska S.A., CIECH S.A. czy mBank S.A zobowiązały się do wyznaczenia celu naukowego zgodnego z kryteriami wyznaczania celów SBTi, na co mają 24 miesiące.
Poszukujesz pomocy przy stworzeniu strategii dekarbonizacji?
Zapraszamy do kontaktu, nasi konsultanci chętnie pomogą wam w pprzygotowaniu strategii dekarbonizacji – planu redukcji śladu węglowego firmy.
Porozmawiajmy o transformacji klimatycznej w Twojej firmie!
Twoi klienci pytają o ślad węglowy lub chcesz przygotować strategię redukcji śladu węglowego?
Zostaw kontakt do siebie za pomocą formularza obok, a nasz konsultant zadzwoni do Ciebie.